Na początkowych etapach nauki języka obcego kluczowe znaczenie ma poznanie podstawowego słownictwa oraz wyrażeń, także tych dotyczących powitań i pożegnań. Sformułowania z tej kategorii podpowiadają, jak grzecznie zwracać się do innych, rozmawiając z nimi twarzą w twarz lub przez telefon, czy też komunikując się za pomocą słowa pisanego, a więc mailowo albo wysyłając tradycyjne listy. Poznaj najpopularniejsze zwroty grzecznościowe w języku polskim oraz sprawdź, jak odpowiednio ich używać, uwzględniając kontekst, okoliczności, stosunek do odbiorcy wypowiadanych słów, stopień zażyłości relacji istniejącej pomiędzy rozmówcami oraz wiek i rolę społeczną osoby, do której kieruje się określony komunikat.
Formy grzecznościowe w języku polskim
Zwroty grzecznościowe są nieodłączną częścią języka mówionego oraz pisanego. Takie konstrukcje mogą mieć charakter neutralny, podniosły, jak i potoczny. Jak nietrudno się domyślić, powszechnie stosuje się te formuły zarówno w przypadku okoliczności związanych z życiem codziennym, jak i w sytuacjach oficjalnych. Już teraz poznaj typowe zwroty grzecznościowe w języku polskim i dowiedz się jak popranie ich używać. To ważna umiejętność społeczna, jaką powinna zdobyć każda osoba ucząca się polskiego, której zależy na sprawnym oraz skutecznym komunikowaniu się z innymi użytkownikami tego języka.
Jak należy rozpoczynać teksty oficjalne?
Teksty oficjalne, takie jak: pisma urzędowe, zaproszenia, podziękowania za współpracę, czy służbowe maile, muszą rozpoczynać się formalnym wyrażeniem. Najczęściej w takim przypadku stosuje się ogólne formy grzecznościowe, a więc któreś z następujących sformułowań:
- „Szanowny Panie, …”,
- „Szanowna Pani, ….”,
- „Szanowni Państwo, …”.
Jak należy zwracać się do osób starszych?
Grzeczność językowa ma istotne znaczenie także w kontakcie z osobami starszymi od nas. Jedną z zasad, o których trzeba pamiętać, jest to, że przejście na „Ty” powinna zawsze inicjować osoba starsza, młodszej po prostu to nie wypada. Podobna reguła, uwzględniająca kryterium wieku, panuje przy wyciąganiu ręki na powitanie – również w tym przypadku pierwszeństwo ma osoba starsza. Z kolei w rozmowach ze starszymi członkami rodziny, a więc w znajomym gronie, czyli w sytuacjach nieformalnych, dopuszczalne jest używanie sformułowań takich jak: „Kochany Dziadku/Kochana Babciu…” albo „Drogi Wujku/Droga Ciociu…”.
Jak należy tytułować odbiorców w różnych sytuacjach społecznych?
Wykorzystywane zwroty grzecznościowe należy dostosowywać także do wykształcenia, dorobku naukowego lub zawodu wykonywanego przez konkretną osobę. Używane sformułowania będą więc zależały m.in. od tytułu naukowego („Szanowna Pani Profesor”), tytułu zawodowego („Szanowny Panie Mecenasie”), godności urzędowej („Szanowna Magnificencjo”), zajmowanego stanowiska kierowniczego („Szanowna Pani Dyrektor”), czy tytułu służbowego oraz stopnia wojskowego lub policyjnego („Szanowny Panie Inspektorze”).
Jak rozpoczynać korespondencję?
Zwroty grzecznościowe w języku polskim używane w celu rozpoczęcia korespondencji można podzielić na trzy kategorie:
- wyrażenia oficjalne kierowane do adresata, którego rola społeczna nie jest znana nadawcy – np. „Szanowni Państwo”,
- wyrażenia oficjalne kierowane do adresata pełniącego określone funkcje zawodowe – np. „Szanowny Panie Dyrektorze”,
- wyrażenia nieoficjalne (prywatne) kierowane do osób bliskich np. rodzeństwa, przyjaciół, znajomych – np. „Kochani Rodzice/Cześć, Kasiu/Hej, Krzysiek”.
Jak kończyć korespondencję?
Najczęściej stosowane zwroty grzecznościowe w języku polskim, którymi kończy się korespondencję, to:
- sformułowania oficjalne – np. „Z wyrazami szacunku/Z poważaniem”,
- sformułowania nieoficjalne – np. „Pozdrawiam”.
W jakich okolicznościach używamy zwrotu „witam”?
Od pewnego czasu słowo „witam” stało się popularnym sposobem na rozpoczynanie korespondencji mailowej i jest uznawane za synonim zwykłego „dzień dobry”. Znawcy etykiety językowej wskazują jednak, że stosowanie tego zwrotu jest nieodpowiednie, nieeleganckie, niestosowne, a czasem wręcz protekcjonalne, należy więc z niego zrezygnować. Sformułowanie to wskazuje na stosunek nadrzędności i podrzędności pomiędzy adresatem i nadawcą takich słów, co nie zawsze jest na miejscu. Wyrażenie „witam” może być używane jedynie przez gospodarza, który przyjmuje w swoim domu gości i otwierając im drzwi, zachęca ich, aby weszli do środka, uzupełniając to zapraszającym gestem.
Znajomość najważniejszych zasad współczesnej etykiety językowej dotyczących powitań oraz pożegnań to wiedza, która przydaje się w praktyce i pozwala z łatwością odnaleźć się w wielu sytuacjach komunikacyjnych. Zwroty grzecznościowe w języku polskim – warto zapamiętać kilka konkretnych sformułowań oraz przykłady ich poprawnego zastosowania względem różnych rozmówców. Dzięki temu, zawsze, bez względu na okoliczności będzie można pokazać, że jest się osobą, której nieobca jest kultura osobista, nienaganne maniery oraz dobre wychowanie.
