Bardzo często na początkowym etapie uczenia się czegoś nowego, towarzyszy nam ekscytacja, charakterystyczny jest również wysoki poziom motywacji oraz chęć nieustannego rozwijania się i poszerzania horyzontów. Niestety zwykle po upływie kilku tygodni lub miesięcy zaangażowanie spada. To, co dotąd sprawiało radość i rozbudzało kreatywność, staje się przykrym obowiązkiem, a kontrolę zaczyna przejmować postępująca prokrastynacja. Co robić w takiej sytuacji? Jak nie zmarnować swojego potencjału? Czy jest jakaś sprawdzona metoda na poradzenie sobie z pojawiającą się nudą? Czy nauka zawsze musi kojarzyć się ze żmudną pracą? Czy da się w prosty sposób zerwać z rutyną? Receptą na takie problemy okazuje się być gamifikacja, określana również mianem grywalizacji lub gryfikacji. Lektura tego tekstu to świetna okazja do zapoznania się z definicją tego pojęcia.
Czy nauka może być zabawą? Czy mechanizmy znane z gier przydają się w procesie zdobywania nowej wiedzy? Czy gamifikacja zdaje egzamin w przypadku nauczania obcokrajowców języka polskiego? Już teraz sprawdź najważniejsze informacje na ten temat i przekonaj się, że ten trend w edukacji można zastosować zarówno względem osób dorosłych, jak i dzieci. Pełne zanurzenie się w procesie nauki języka polskiego jako obcego jest możliwe i sprawia, że wiedzę chłonie się niemal wszystkimi zmysłami. Wprowadzenie gamifikacji do edukacji to oryginalne podejście do procesu dydaktycznego.
Gamifikacja – co to jest?
Gamifikacja to technika, której zastosowanie pozwala wpływać na zachowania ludzi (jednostek, jak i całych grup) poprzez świadome oraz celowe zastosowanie w prawdziwym życiu mechanizmów, elementów i schematów znanych z gier tradycyjnych oraz komputerowych. Poszczególne osoby wchodzą wtedy w rolę graczy, którzy muszą stosować się do ustalonych z wyprzedzeniem zasad. Za sprawą tej strategii jesteśmy w stanie pokonywać swoje ograniczenia i dobrowolnie podejmujemy się wykonywania zadań, których w innych okolicznościach nie bylibyśmy w stanie samodzielnie wykonać. Kuszącą wizją jest w tym przypadku perspektywa otrzymania nagrody o określonej wartości.
Gamifikację wykorzystuje się w wielu obszarach ludzkiej działalności: m.in marketingu, kampaniach słonecznych i lojalnościowych, ekologii, promocji zdrowia, sprzedaży, relacjach biznesowych, sporcie, rozwoju osobistym, wojskowości, zarządzaniu zasobami ludzkimi oraz edukacji (zarówno tej tradycyjnej, jak i przyjmującej postać tak zwanego e-learningu, który ostatnimi czasy staje się standardem). Ta metoda ma prowadzić do zmiany zachowania określonych osób, jej celem jest również zwiększanie motywacji oraz podnoszenie zaangażowania.
Co możemy nazwać grą?
Dla gier typowe są elementy, takie jak: wyzwania, interakcje z innymi uczestnikami, możliwość śledzenia postępów, niepewność osiągniętego wyniku, strategia, ryzyko, tajemnica, współzawodnictwo, ale i współpraca, szansa wejścia na wyższy poziom, a także oddziaływanie na emocje. Najbardziej charakterystyczne elementy grywalizacji to: interesująca fabuła, bohaterowie określonej historii, zadania i wyzwania indywidualne oraz grupowe, statystyki, wizja uzyskania nagrody, misje, odznaki, punkty, poziomy trudności (rozwoju), rankingi, systemy nagradzania (wymiany lub kolekcjonowania) oraz komunikacji. Za sprawą takich mechanizmów nauka zamienia się w rozrywkę. Przepis na sukces tkwi tutaj w prostocie.
Jak w praktyce wygląda gamifikacja w edukacji? Jednym z przykładów są chociażby gry planszowe o określonej tematyce, których trudność trzeba każdorazowo dopasować do poziomu wiedzy uczestników. Można skorzystać z gotowych gier edukacyjnych, jak i przygotować je samodzielnie, aby były w pełni dopasowane do poruszanych na zajęciach zagadnień. Warto stosować taką metodę na lekcjach, w trakcie których poznaje się nowe słownictwo i wyrażenia, ale i zagadnienia gramatyczne. Inna technika edukacyjna nawiązująca do grywalizacji polega na odgrywaniu ról. To swego rodzaju symulacja rzeczywistości, która doskonali umiejętności społeczne i pozwala ćwiczyć porozumiewanie się w różnych sytuacjach komunikacyjnych. To rozwiązanie można dostosować do wielu okoliczności. Interesują opcją jest też gra operacyjna, w której wykonuje się zadanie ukierunkowane na osiągnięcie narzuconego z góry celu. Rozwiązaniem, które trafia szczególnie do młodszych osób, są quizy, łamigłówki i rebusy rozwiązywane poprzez mobilne aplikacje. To prawdziwy strzał w dziesiątkę, jeśli chce się przeprowadzić lekcje powtórkowe. Uczniowie biorący udział w takim interaktywnym konkursie rywalizują ze sobą, mogą uzyskać pozytywną ocenę za aktywność, a równocześnie powtarzają wiedzę przed testem lub sprawdzianem. Grywalizacja w edukacji to także uwzględnianie w scenariuszach lekcyjnych wykorzystania różnych rekwizytów.
Co nam daje nam gamifikacja w edukacji?
Jakie korzyści przynosi grywalizacja w edukacji? Czy dydaktyka w takiej postaci ma jakieś mocne strony? Lista tych zalet jest naprawdę długa! Najważniejsze atuty takiej formy nauczania języka polskiego jako obcego to:
- większa motywacja do nauki,
- lepsza wydajność,
- zachęcenie do systematyczności, która ma kluczową rolę w zakresie nauki języka obcego,
- stymulowanie tak zwanego ośrodka nagrody znajdującego się w mózgu,
- bardziej świadome zaangażowanie się w realizację powierzonych zadań,
- szybsze zapamiętywanie nowych informacji dzięki odwoływaniu się do emocji,
- zamiana nudnych zajęć w dobrą zabawę i ekscytującą przygodę,
- sprawne połączenie teoretycznych zagadnień z ich praktycznym zastosowaniem,
- rozbudzenie kreatywności i spostrzegawczości,
- poprawa zdolności zapamiętywania,
- wzrost satysfakcji z pokonywania ewentualnych trudności,
- urozmaicenie nudnych oraz rutynowych aktywności,
- nauka umiejętności i zachowań przydatnych w codziennym życiu,
- przejęcie przez uczniów odpowiedzialności za swój proces uczenia się,
- zainspirowanie do podejmowania nowych wyzwań,
- otrzymywanie natychmiastowych informacji o czynionych postępach,
- rozwijanie umiejętności logicznego myślenia,
- przyspieszenie tempa nauki,
- pojawienie się wśród uczniów uczucia zadowolenia,
- uatrakcyjnienie dotychczasowych metod przekazywania wiedzy,
- mobilizowanie do powtarzania pewnych doświadczeń,
- wsparcie w kształtowaniu pozytywnych nawyków.
Wdrożenie gamifikacji w ramy współczesnego systemu edukacji nie jest prostym zadaniem, ale jest możliwe. Stawianie czoła temu wyzwaniu rodzi trudności zwłaszcza w początkowej fazie, ponieważ wiąże się z koniecznością zmodyfikowania stosowanych do tej pory programów nauczania oraz zmiany nastawienia społeczeństwa. Warto jednak działać konsekwentnie i krok po kroku wprowadzać takie nowe standardy i w praktyce weryfikować, czy przypadną one do gustu uczniom. Trzeba mieć świadomość, że grywalizację może wprowadzić na swoich lekcjach każdy nauczyciel – nie tylko ten uczący języków obcych. Większego znaczenia nie ma w tym względzie także etap, na którym znajdują się uczniowie, z jakimi przychodzi mu pracować.
Gamifikacja w edukacji – podsumowanie
Wniosek rodzi się następujący – gamifikowanie jest zjawiskiem, które coraz śmielej wkracza w różne sfery życia współczesnych ludzi (przykładem jest chociażby wspomniana powyżej branża edukacyjna). Bez dwóch zdań jest to temat, któremu warto przyjrzeć się nieco bliżej, ponieważ wiele wskazuje na to, że wraz z biegiem czasu ten trend będzie cieszył się rosnącą popularnością i utrzyma się również w przyszłości, zmieniając jedynie swoją pierwotną formę i rozwijając się. Już teraz spróbuj wykorzystać grywalizację w nauce języka polskiego jako obcego i baw się dobrze! Dzięki takim mechanizmom możliwe będzie efektywne rozwijanie i integrowanie poszczególnych sprawności – mówienia, pisania, czytania oraz rozumienia ze słuchu.
