Części mowy to podstawowe zagadnienie, z którym w zakresie teoretycznym i praktycznym musi zaznajomić się każda osoba ucząca się języka polskiego jako obcego. Tym razem zwrócimy uwagę na czasownik, a dokładniej jego koniugację i przedstawimy definicję wskazanego pojęcia. Już teraz sprawdź najważniejsze informacje na ten temat i poznaj wskazówki dotyczące tego, jak skutecznie utrwalić wiedzę z zakresu koniugacji w języku polskim!

Co to jest koniugacja w języku polskim?

Koniugacja w języku polskim to termin z zakresu językoznawstwa, które odnosi się do odmiany czasownika przez czasy, osoby, liczby, rodzaje, tryby i strony. Tym mianem określa się także zespół form fleksyjnych czasownika, czyli leksemów.

Przez co odmienia się czasownik w języku polskim?

W języku polskim czasownik odmienia się przez:

  • czasy (przeszły, teraźniejszy, przyszły),
  • osoby (ja, ty, on/ona/ono, my, wy, oni),
  • liczby (pojedyncza, mnoga),
  • rodzaje (męski, żeński, nijaki, męskoosobowy, niemęskoosobowy),
  • tryby (orzekający, rozkazujący, przypuszczający),
  • strony (czynna, bierna, zwrotna).

Typy koniugacji w języku polskim

Cechą charakterystyczną dla koniugacji w języku polskim jest fakt, że czasowniki możemy podzielić według czterech grup:

Grupa I (-ę/-esz) – dotyczy czasowników, które w pierwszej os. l. poj. czasu teraźniejszego mają końcówkę –ę, natomiast w drugiej –esz (np. pisać, pracować, brać).

Grupa II a (-ę/-isz) – występuje w przypadku czasowników, które w pierwszej os. l. poj. czasu teraźniejszego mają końcówkę –ę, natomiast w drugiej –isz (np. mówić, płacić).

Grupa II b (-ę/-ysz) – zauważa się ją w odniesieniu do czasowników, które w pierwszej os. l. poj. czasu teraźniejszego mają końcówkę –ę, natomiast w drugiej –ysz (np. słyszeć, leżeć).

Grupa III (-am/-asz) – obejmuje czasowniki, których temat w czasie teraźniejszym jest zakończony na –a, a dla pierwszej os. l. poj. przyjmuje końcówkę –m, natomiast w drugiej –sz (np. pamiętać, kochać, czytać).

Grupa IV (-em/-esz) – dostrzega się ją przy czasownikach, których temat w czasie teraźniejszym jest zakończony na –e, a dla pierwszej os. l. poj. ma końcówkę –m, natomiast w drugiej –sz (np. jeść, umieć).

Jak nauczyć się koniugacji w języku polskim?

Istnieje co najmniej kilka sposobów na to, żeby zwiększyć efektywność procesu edukacyjnego i krok po kroku przyswoić sobie zasady koniugacji w języku polskim. Dzięki temu zyskuje się szansę na wybór takiej metody nauki gramatyki, która jest dopasowana do początkowego poziomu wiedzy oraz indywidualnych możliwości i potrzeb ucznia. Oczywiście punkt startowy stanowi zrozumienie i zapamiętanie kluczowych wiadomości z tej dziedziny, a potem przychodzi czas na ich przećwiczenie.

W tym celu należy zaopatrzyć się w wysokiej jakości pomoce dydaktyczne. Z całą pewnością przydadzą się podręczniki do nauki języka polskiego jako obcego wraz ze zbiorami zadań i kartami pracy. Jednocześnie należy mieć świadomość, że wcale nie trzeba ograniczać się tylko do takich tradycyjnych materiałów. Bardzo często skuteczna okazuje się angażująca różne zmysły nauka poprzez zabawę (i to zarówno w przypadku dzieci, jak i dorosłych – wystarczy tylko dopasować rodzaj gry do wieku uczestników).

Odmiana czasownika w języku polskim – podsumowanie

Na koniec warto przytoczyć poradę, która często powtarza się w kontekście koniugacji w języku polskim. Wskazuje ona, że kluczowe znaczenie ma utrwalenie w pamięci formy dla pierwszej („ja”) i drugiej („ty”) osoby liczby pojedynczej każdego bezokolicznika.

Utworzone przez
Agnieszka Małyska