Nauka języka polskiego jako obcego staje się jednym z bardzo opłacalnych zawodów. Polska to kraj, który się rozwija i wiele osób z zagranicy przyjeżdża tutaj, żeby podjąć się pracy, w związku z czym zależy im na sprawnym posługiwaniu się językiem polskim i jego nauce. Nierzadko do Polski przyjeżdżają nawet całe rodziny chętne do poznania języka. Jeśli jesteś nauczycielem języka polskiego jako obcego lub chcesz zacząć to robić, sprawdź na co powinieneś zwrócić uwagę, żeby Twoje lekcje były ciekawe i przynosiły efekty.
Jak uczyć języka polskiego dorosłych obcokrajowców?
Dorośli, z racji obowiązków zawodowych, potrzebują innego podejścia do nauki języka polskiego jako obcego niż dzieci. Przede wszystkim należy przygotować szczegółowy plan nauki i ustalić priorytety. Przez to, że osoby dorosłe mają wiele spraw zarówno zawodowych jak i prywatnych, przed rozpoczęciem kursu należy rozpisać cele i przedstawić konkretne kroki, które doprowadzą do widocznych rezultatów. Ważne jest także, aby osoba, która chce nauczyć się języka polskiego jako obcego podała powód, dla którego chce podjąć się nauki.
Co równie ważne, należy zaplanować kurs w taki sposób, aby nie kolidował z innymi obowiązkami dorosłego oraz aby czas i częstotliwość lekcji przyniosły realne efekty. Jeśli kurs zostanie źle zaplanowany, może to skutkować przekładaniem lub odwoływaniem lekcji, co negatywnie wpłynie na proces nauki języka.
Poza tym należy pamiętać o jeszcze kilku zasadach, dzięki którym nauka języka polskiego dorosłych obcokrajowców będzie jeszcze przyjemniejsza nie tylko dla samych kursantów, ale także nauczyciela.
Angażowanie w pracę zespołową
Mimo że praca w grupach wydaje się być czymś szkolnym, to niezależnie od wieku angażowanie kursantów w pracę zespołową przynosi wiele korzyści. Co równie ważne dorośli są bardziej świadomi pozytywów z nauki języka w grupie. Wpływa na to wspólna pomoc oraz uczenie się od siebie nawzajem nowych słówek czy zwrotów.
Nauczyciel powinien więc korzystać z pracy w grupach i nie rezerwować tej metody uczenia tylko dla młodszych kursantów. Praca zespołowa pozwala na porównywanie swoich wyników, pomaganie sobie oraz motywowanie się nawzajem. Dzięki pracy w grupie zwiększa się także aktywność kursantów, a dodatkowo urozmaica się lekcje, które nie są monotonne i nie polegają jedynie na słuchaniu i notowaniu.
Nauka w czasie wolnym
Osoby dorosłe zazwyczaj pracują na pełny etat i nie dysponują dużą ilością czasu na wykonywanie zadań domowych czy powtarzanie materiału z lekcji. Dlatego tak ważne jest, aby motywować uczniów do nauki w czasie wolnym, ale w taki sposób, żeby nie działo się to kosztem życia prywatnego. O tym, jak uczyć języka polskiego obcokrajowców powstało wiele podręczników i każdy z nich nawiązuje do czynności, które z jednej strony są przyjemne, a z drugiej mogą pozytywnie wpływać na proces nauki.
Dlatego w ramach “pracy domowej” można zaproponować swoim kursantom obejrzenie ciekawego, a jednocześnie prostego filmu, który będzie można omówić na następnej lekcji. Ciekawą propozycją są również testy i quizy dostępne na telefonach komórkowych. Można je wykonać wszędzie, dzięki czemu uczeń nie musi ani organizować czasu ani przestrzeni do nauki.
Język obcy w życiu codziennym
Najbardziej efektywnym sposobem nauki języka polskiego przez obcokrajowców będzie zachęta do włączenia go do życia codziennego kursantów. Na początek wystarczy zmienić język w telefonie. Później można wprowadzić czytanie newsów w języku polskim w gazetach lub na stronach internetowych. W trakcie korzystania ze stron www również można zmienić język na polski i przyswajać poszczególne słówka praktycznie kilka razy dziennie, w zależności od częstotliwości używania przeglądarki internetowej.
Jak uczyć języka polskiego dzieci obcokrajowców?
To jak uczyć języka obcokrajowców, którzy są dorośli odrobinę różni się od nauki języka obcego dzieci. Przede wszystkim trzeba cały czas motywować uczniów i dostarczać im nowych bodźców do nauki, żeby się nie zniechęcali i czerpali radość z każdej lekcji.
Na wstępie warto zaznaczyć, że dzieci uczą się języków obecnych na dwa sposoby: symultaniczny i następczy. Pierwszy z nich dotyczy dzieci, które są dwujęzyczne, jednak warunkiem bilingwizmu jest wprowadzenie nauki drugiego języka przed 3. rokiem życia. Sposób następczy dotyczy dzieci w każdym wieku. Ten model wprowadza się do np. w szkole podstawowej. Nauka języka obcego możliwa jest w momencie kiedy dziecko swobodnie potrafi komunikować się w języku ojczystym.
Etapy nauki języka obcego dzieci
Mimo że dzieci o wiele szybciej przyswajają nowe informacje (w tym języki obce), tak samo jak w przypadku dorosłych, należy ustalić plan nauki języka z rodzicami maluchów oraz dostosować lekcje do możliwości dzieci. Nauczyciele języka obcego muszą być świadomi, że są dzieci, które np. od razu załapią słowa piosenki, a inne będę potrzebowały o wiele więcej czasu, że się osłuchać.
Należy więc wprowadzać nowy język obcy powoli oraz z rozwagą, żeby nie zniechęcić dzieci i nie sprawić, że zaczną traktować lekcje jako przykry obowiązek, którego z pewnością nie będą chciały wykonywać. Jak uczyć języka polskiego obcokrajowców, a w szczególności dzieci? Zapoznać je stopniowo z językiem, wprowadzając do zabaw pojedyncze słówka oraz często je powtarzać. Później można wdrożyć wspólne śpiewanie piosenek czy oglądanie bajek w języku polskim. Warto także mieć świadomość, że u najmłodszych dzieci nie powinno się wprowadzać gramatyki, gdyż zwyczajnie są jeszcze na to za młode i nie będą w stanie przyswoić tej wiedzy.
Zabawa jako sposób na naukę języka polskiego
Jak zostało to już wcześniej wspomniane, dzieci najchętniej uczą się wtedy, kiedy nie są do niego zmuszane i mogą się swobodnie bawić. Dlatego najlepszym pomysłem na naukę języka polskiego u dzieci jest właśnie zdobywanie wiedzy przez zabawę. Coś takiego jak podręczniki czy siedzenie w ławkach w ogóle nie wchodzi w grę.
Najlepiej postawić na intuicyjne zabawy. Dzieci właśnie w taki sposób przyswajają nowe zwroty. Obserwują otoczenie i powtarzają je, ich sens rozumieją poprzez kontekst sytuacyjny. Dlatego dobry nauczyciel powinien postawić na wspólne gry planszowe, odgrywanie śmiesznych scenek czy śpiewanie piosenek po polsku. Oczywiście równie dobrze sprawdzi się także czytanie książek i oglądanie bajek.
Warto także zastosować metodę “całkowitego zanurzenia w języku”. Dzięki temu dziecko cały czas otoczone jest obcym językiem, a nie tylko pojedynczymi słówkami i zwrotami. Najłatwiej tę modę wcielić, kiedy przebywa się poza granicami swojego ojczystego kraju.
Od czego warto zacząć naukę języka polskiego?
Naukę języka polskiego, tak samo jak każdego innego, należy podzielić na etapy i powoli wdrażać kolejne kroki w nauce.
- Na początku trzeba osłuchać się z językiem. Przez pierwsze kilka dni czy tygodni bardzo trudno wyłapać nawet pojedyncze słowa. Osobisty kontakt z językiem to ważna rzecz, żeby w ogóle móc czuć się swobodnie w czasie nauki. Warto, żeby kursanci zaczęli sami szukać darmowych aplikacji czy innych źródeł, dzięki temu na lekcjach nie będą czuli się bardzo nieswojo.
- Kolejny etap to przejście z nauki teorii do praktyki. W tym czasie warto zachęcać kursantów, aby podejmowali próby samodzielnej komunikacji w języku polskim. Na tym etapie warto pomyśleć o rozmówkach z native speakerami. Można także rozmawiać za pomocą mediów społecznościowych i próbować swoich sił w prawdziwym życiu. Im częściej uczniowie będą używać języka polskiego, tym łatwiej będzie im szła nauka.
Te postawy pozwolą kursantom poczuć się w Polsce bardziej komfortowo, a także będą stanowiły świetną bazę do dalszej nauki bardziej skomplikowanych struktur, jak pisownia oraz polska gramatyka.
Warto także wdrożyć do nauki dodatkowe pomoce – wykorzystanie piosenek, filmów oraz artykułów w języku polskim sprawi, że kursanci będą szybciej wdrażać się w używaniu języka, a także będą mogli zobaczyć jak zachowuje się on w “naturalnym” środowisku, nie tylko na suchych przykładach z podręcznika. Dopiero po czasie, kiedy obcokrajowcy będą rozumieć większość podstawowych polskich słówek, można przystąpić do nauki gramatyki oraz pisowni.
Dlaczego tak trudno nauczyć się języka polskiego?
W społeczeństwie krąży opinia, że nauka języka polskiego jest bardzo trudna i wiele osób ma problem z pojęciem zasad gramatycznych oraz wymową. Rzeczywiście, jak pokazują badania, język polski znajduje się w pierwszej piątce języków, które najtrudniej przyswoić. Dlaczego tak się dzieje?
Alfabet i wymowa
Język polski należy do grupy języków słowiańskich. Stąd jego charakterystyczną cechą jest alfabet, który bazuje na łacinie, ale z drugiej strony można spotkać wiele wyjątków.
Pierwszym z nich jest grupa dwuznaków, które Polacy wymawiają w postacie jednej głoski. Są to: sz, cz, ch, dź, dż, rz, dz. Dodatkowo dwa znaki spod tej grupy odpowiadają jednemu dźwiękowi w wymowie. Utrudnia to obcokrajowcom nauczenie się zasad, w których wyrazach stosować konkretne głoski. Mowa o ż/rz oraz h/ch.
Następną grupą problematycznych liter są spółgłoski miękkie, które mogą zostać zmiękczone na dwa sposoby. Te litery to: ś/si, ć/ci, ź/zi, dź/dzi oraz ń/ni. Jeśli pada pytanie jak rozpoznać te dźwięki, można przytoczyć zasadę: dłuższy dźwięk przysługuje spółgłosce zmiękczonej przez literę i.
Jak uczyć języka polskiego obcokrajowców, kiedy nawet Polacy napotykają niekiedy problemy z wymową i pisownią niektórych wyrazów? Przede wszystkim należy postawić na cierpliwość i dużo zróżnicowanych ćwiczeń, które pomogą w oswojeniu ilości wyjątków występujących w języku polskim.
Czy każdy może zostać nauczycielem języka polskiego jako obcego?
Obecnie w Polsce istnieją studia, które pozwalają na uzyskanie uprawnień na naukę języka polskiego jako obcego. Specjalność glottodydaktyczna zazwyczaj dostępna jest na kierunku Polonistyka i odbywają się w systemie 3+2 (trzy lata studiów licencjackich oraz dwa lata magisterskich). Ten rodzaj studiów pokazuje jak uczyć języka polskiego obcokrajowców i dodatkowo od razu po uzyskaniu dyplomu, otrzymuje się specjalnie uprawnienia do prowadzenia lekcji.
Mimo że wielu osobom może wydawać się, że skoro znają języka polski od urodzenia, to bez problemu mogą uczyć go obcokrajowców. Nic bardziej mylnego – jest to proces, do którego należy się dobrze przygotować i pozyskać odpowiednie doświadczenie. Co równie ważne sama znajomość języka polskiego nie jest wystarczająca – dodatkowo należy znać inny język, którym na co dzień posługują się kursanci, np. angielski, ukraiński, francuski itd, żeby zrozumiale tłumaczyć im wszystkie zagadnienia i odpowiadać na pytania.
