W ostatnich latach feminatywy stają się tematem debaty publicznej, budząc niemałe kontrowersje. Jedni widzą w nich przejaw naturalnej ewolucji języka, a inni kojarzą żeńskie końcówki ze światopoglądem feministycznym i traktują jako zbędny dodatek. Bez względu na opinię, trudno zaprzeczyć temu, że ich obecność odzwierciedla przemiany rzeczywistości społecznej. Sprawdź, czym są feminatywy w języku polskim, zobacz, jak je tworzyć oraz dowiedz się, jaką pełnią funkcję w komunikacji.

Feminatywy – definicja

Feminatywy to żeńskie formy gramatyczne wyrazów. Określają one kobiety pod kątem zajmowanego stanowiska i zawodu, jaki wykonują, reprezentowanej profesji, pełnionej funkcji, jak również przysługującego im tytułu. Część tych sformułowań jest przyjmowana przez użytkowników języka polskiego, są jednak słowa, które budzą wątpliwości (chociażby ze względu na to, że wyglądają śmiesznie, trudno je wymówić albo dziwnie brzmią).

Warto mieć świadomość, że posługiwanie się feminatywami nie jest zjawiskiem charakterystycznym dla XXI wieku. Językoznawcy wskazują, że formy żeńskie były obecne już w języku prasłowiańskim. A to właśnie z niego rozwinął się język polski. Choć należy podkreślić, że dla rozwoju feminatywów przełomowy był początek XX wieku, gdy kobiety uzyskały prawa wyborcze i coraz częściej stawały się aktywne w obszarach zarezerwowanych dotąd wyłącznie dla mężczyzn. Równocześnie trzeba zaznaczyć, że po II Wojnie Światowej ich popularność nieco zmalała, podobnie w PRL-u prym wiodła maskulinizacja języka. Współcześnie feminatywy wracają do łask, stając się przejawem równości płci oraz większej inkluzywności języka polskiego.

Feminatywy w języku polskim – zasady tworzenia i przykłady

Tworzenie feminatywów w języku polskim polega zazwyczaj na dodaniu odpowiednich przyrostków (sufiksów), czyli tak zwanych „żeńskich końcówek” do męskich form rzeczowników:

  • -ka, na przykład: nauczyciel – nauczycielka, trener – trenerka, tłumacz – tłumaczka, ekonomista – ekonomistka, menadżer – menadżerka.
  • -ini/-yni, na przykład: gospodarz – gospodyni, naukowiec – naukowczyni, gość – gościni, mówca – mówczyni, doradca – doradczyni, marszałek – marszałkini.

Jaką rolę pełnią feminatywy? Podsumowanie

Feminatywy mają na celu oddanie równości płci, wyrównanie szans i dostrzeżenie obecności kobiet w różnych dziedzinach życia, wspierając tym samym zmiany społeczne. Dzięki temu język jest bogatszy oraz odpowiada obecnym realiom, otwierając komunikację na różnorodność. Ponadto stosowanie żeńskich końcówek wyrazów pomaga walczyć z dyskryminacją i pozwala łamać stereotypy, które zakładają dominację mężczyzn w pewnych zawodach. To, czy w przyszłości feminatywy będą powszechnie stosowane, zależy w głównej mierze od podejścia, jakie przyjmą użytkownicy języka polskiego oraz tego, czy zostaną odpowiednio wyedukowani w tym zakresie.

 

SEKCJA FAQ

Jak tworzyć feminatywy?

Feminatywy tworzy się najczęściej poprzez dodanie końcówki -ka, -a lub -ini/-yni do rzeczownika męskoosobowego.

Czy feminatywy są poprawne językowo?

Feminatywy są poprawne językowo i zgodne z zasadami słowotwórstwa. Ich stosowanie poleca Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN.

Czy feminatywy to nowomowa?

Feminatywy nie są nowomową. Mają one głęboko zakorzenione miejsce w historii języka polskiego, a ich współczesna popularność jest wynikiem ewolucji języka, zmian społecznych i dążenia do większej równości płci.

Utworzone przez
Agnieszka Małyska